Τρίτη, 09 Νοεμβρίου 2021 09:32

Για την Ελληνική Επανάσταση - Διακόσια χρόνια μετά (25)

Τα Προπύλαια του Μονάχου (Propyläen) 

 

Λέσχη Ανάγνωσης της Κίνησης Επικοινωνίας Πολιτών Φιλύρου

Για την Ελληνική Eπανάσταση

25 Μαρτίου 1821 – 25 Μαρτίου 2021

Φιλελληνισμός – Μόναχο (2)

 

(Σταύρου Τζίμα, «Ξέρω πόσο αγάπησε ο Όθωνας την Ελλάδα και τους Έλληνες», Η Καθημερινή, 13 Ιουνίου 2021).

Μια δήλωση του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου, αναρτημένη σε περίοπτη θέση στο μουσείο «Όθωνας Βασιλιάς της Ελλάδας», που λειτουργεί στην κωμόπολη Ότομπρουν, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Μόναχο, είναι ίσως το πιο επίσημο ελληνικό «ευχαριστώ» προς τους Βαυαρούς για τον φιλελληνισμό τους κατά την Ελληνική Επανάσταση. «… Δεν ξέρω πόσο πολύ αγάπησαν ή δεν αγάπησαν οι Έλληνες τον Όθωνα. Ξέρω πολύ καλά πόσο αγάπησε ο Όθωνας την Ελλάδα και τους Έλληνες. Έγινε ο πιο Έλληνας, ο εκφραστής των ελληνικών πόθων, ο εκφραστής της μεγάλης εθνικής ιδέας για την απελευθέρωση και των άλλων υπόδουλων μερών της πατρίδας […] Το βέβαιον είναι ότι ανασυγκρότησε ένα κράτος από το μηδέν, από την ανυπαρξία, μπόρεσε να φτιάξει μια διοίκηση, Δικαιοσύνη, έναν τακτικό στρατό, να οργανώσει το κράτος και να δώσει την πρώτη ώθηση στις λειτουργίες του. Και όλα αυτά υπό την προστασία πάντοτε του πατρός του βασιλέως Λουδοβίκου, που ποτέ δεν έπαψε να ενδιαφέρεται και να αγαπάει την Ελλάδα», είχε πει κατά την επίσκεψή του στο μουσείο το 1999 ο Κωστής Στεφανόπουλος, υπερβαίνοντας τους συνήθεις αρνητικούς συνειρμούς, που ταυτίζουν τη βαυαροκρατία με την ξενοκρατία και την υπεροψία. Η Ελληνική Επανάσταση του ’21 προκάλεσε συγκίνηση σε όλη την Ευρώπη, αλλά στη Βαυαρία το φιλελληνικό αίσθημα εμφανίσθηκε στην πιο προωθημένη μορφή του. Και αν στη Γαλλία, στην Αγγλία, στις ΗΠΑ αυτό το αίσθημα ανάβλυσε από τον κόσμο του πνεύματος και της διανόησης κυρίως, στη Βαυαρία εκπορευόταν απευθείας από τον βασιλιά και δεν υπαγορευόταν από βλέψεις και σκοπιμότητες. Η Γερμανία δεν είχε εμφανισθεί ακόμα στον ευρωπαϊκό χάρτη ως ενιαία δύναμη (η ενοποίηση των κρατιδίων θα επιτευχθεί το 1871) για να διεκδικήσει τη γεωπολιτική αλλά και οικονομική ηγεμονία της Ευρώπης. Δεν διεκδικούσε, επομένως, ακόμα ρόλο στις εξελίξεις, που καθορίζονταν από την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Ρωσία και την ασθμαίνουσα Αυστροουγγαρία.

Ήταν η λατρεία, την οποία κληροδότησε και στον γιο του, του βασιλιά Λουδοβίκου για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό το «καύσιμο» του φιλελληνισμού των Βαυαρών, που κρατάει ακόμα και σήμερα. Έβλεπε στην Επανάσταση του ’21 την επιστροφή της αρχαίας Ελλάδας και γι’ αυτό βοήθησε ποικιλοτρόπως, ενώ γέμισε το Μόναχο με κτήρια ιωνικού, δωρικού και κορινθιακού ρυθμού.

Με αφορμή τα εκατόν πενήντα χρόνια από τον θάνατο του Όθωνα, το 2017, η «Κ» πραγματοποίησε ένα οδοιπορικό καταγραφής των φιλελληνικών αποτυπωμάτων στη σημερινή Βαυαρία. Την αύρα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού συναντάει κανείς σε κάθε του βήμα στο κέντρο του Μονάχου, όπου δεν υπάρχει δημόσιο κτήριο της εποχής του Λουδοβίκου χωρίς «σφραγίδα» της αρχαιοελληνικής αρχιτεκτονικής. Και γι’ αυτό οι Βαυαροί αποκαλούν την πρωτεύουσά τους με υπερηφάνεια, ακόμα και σήμερα, «Αθήνα του Ίζαρ», του ποταμού δηλαδή που διαρρέει την πόλη. Στην κατακόμβη με τις σαρκοφάγους στο υπόγειο του επιβλητικού ναού Τεατίνεν Κίρχε, στο ιστορικό κέντρο του Μονάχου, αναπαύονται ο Όθωνας, η Αμαλία αλλά και ο Λουδοβίκος. Στη βασιλική πλατεία, στο ιστορικό κέντρο του Μονάχου, τα Προπύλαια, ένα από τα πιο επισκέψιμα μνημεία της πόλης, είναι αφιερωμένα στην Ελληνική Επανάσταση και φέρουν στα ελληνικά τα ονόματα οπλαρχηγών της, όπως και ανάγλυφες παραστάσεις από πολεμικές σκηνές στην αρχαία Ελλάδα. Σε περίοπτη θέση, μια απεικόνιση – τι άλλο – του διχασμού των Ελλήνων (και) στην Επανάσταση, με τη θεά Αθηνά ανάμεσά τους να προσπαθεί να τους συμφιλιώσει. Δίπλα ακριβώς υπάρχει η Γλυπτοθήκη, όπου σε μια ολόκληρη αίθουσά της φιλοξενεί εκατοντάδες αρχαία ελληνικά αγάλματα. Μπροστά στο βαυαρικό κοινοβούλιο δεσπόζει μπρούντζινο τεράστιο άγαλμα της θεάς Αθηνάς, ανδριάντες των Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Πυθαγόρα και άλλων Ελλήνων φιλοσόφων κοσμούν την είσοδο του κτηρίου της Βιβλιοθήκης Επιστημών. Τον Πήγασο έχει ως προμετωπίδα της η Όπερα, μέχρι και στο φημισμένο Oktoberfest υπάρχει περιστύλιο φτιαγμένο από λιωμένο σίδερο των κανονιών των πλοίων του οθωμανικού στόλου που βύθισαν οι σύμμαχοι στο Ναυαρίνο το 1827.

Ίσως το πιο σημαντικό: η φιλελληνική αύρα της εποχής του Όθωνα και του Λουδοβίκου μοιάζει να μην έχει διαλυθεί από τις καρδιές των ανθρώπων ακόμα και σήμερα στη Βαυαρία. Και είναι αυτός ο βαθιά ριζωμένος στην κοινωνία φιλελληνισμός που λειτούργησε ως ασπίδα προστασίας σε τερατώδη πράγματα που γράφτηκαν και ακούστηκαν κατά τη δύσκολη περίοδο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων εναντίον των Ελλήνων.

Ο τότε δήμαρχος του Μονάχου Κρίστιαν Ούντε ύψωσε, πρώτος αυτός, τη φωνή του αξιώνοντας δημόσια «περισσότερο σεβασμό στους Έλληνες». Ο δούκας Φραγκίσκος, τελευταίος εν ζωή απόγονος του βαυαρικού βασιλικού οίκου, απηύθυνε δημόσιο κάλεσμα να μην σταλούν δώρα για τα ογδοηκοστά γενέθλιά του, αλλά τα χρήματα να διατεθούν υπέρ των φτωχών πολυτέκνων στην Ελλάδα. Συγκεντρώθηκε το ποσό των 400.000 ευρώ και μέσω της Αρχιεπισκοπής Αθηνών έφθασαν στον προορισμό τους.

«Εξακολουθεί να έχει βαθιές ρίζες εδώ ο φιλελληνισμός και πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτόν», είχε πει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Μονάχου Σταύρος Κωνσταντινίδης.

 

 Προπύλαια του Μονάχου 2

Ο Ludwig Michael Schwanthaler σχεδίασε διάφορα ανάγλυφα και γλυπτά για να διακοσμήσει το μνημείο και να τιμήσει τον πρίγκιπα της Βαυαρίας και την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Στο εσωτερικό μέρος της πύλης αναγράφονται σε έξι τοίχους τα ονόματα των ηρώων της ελληνικής επανάστασης, Ελλήνων και των Φιλελλήνων.  Πηγή: https://www.eefshp.org/

 

 

Προπύλαια-του-Μονάχου-1.jpgΠροπύλαια-του-Μονάχου-3.jpgΠροπύλαια-του-Μονάχου-4a.jpgΠροπύλαια-του-Μονάχου-5a.jpg